De werkbij: Een klein beestje met een grote impact!

Het bijenvolk bestaat uit de koningin, de darren (mannelijke bijen) en de werksters. Zij zorgen samen voor het bestaan en de voortplanting van het volk en hebben een grote impact op onze wereld. Er zijn vele soorten bijen, maar in het bijzonder willen we graag de werkbij uitlichten. Een klein beestje met een grote impact!

Het belang van de werkbij

De meeste van de bijen worden “werksters” genoemd. Deze vrouwelijke bijen besteden hun hele leven aan het foerageren, het creëren van wascellen en het vullen van deze cellen met honing en stuifmeel. Zonder werkbijen kan een bijenvolk niet bestaan. Een gezond bijenvolk telt tussen de 30.000 en 50.000 bijen op het hoogtepunt.

De 3 hoofdtaken van werkbijen: 

• Het verzorgen van jonge larven.
• Het verzorgen van de koningin.
• Het halen van nectar en stuifmeel.

Kenmerken van de werkbij

Bijen hebben net als alle insecten een lichaam verdeeld in drie delen. Een kop, een borststuk en een achterlijf. De werkbij heeft de volgende eigenschappen:

• Geslacht: Vrouw
• Lengte: 12 – 15 mm
• Uitkomend gewicht: 100 mg
• Ogen: Langwerpig, raken elkaar niet

Verschillende rollen afhankelijk van de leeftijd

De werkbij heeft diverse taken nadat ze uit haar cel komt.

Begrafenisondernemers (dagen 3 – 16) 

De taak van deze werkbijen, ook wel mortuarium bijen genoemd, is om alle gestorven bijen of larven die niet zijn gegroeid, uit de korf te verwijderen. Dit is een zware taak, want de bijen moeten zo ver mogelijk van de bijenkorf worden gebracht om de kans op ziektes in de bijenkorf te verkleinen.

Verpleegsterbij (dagen 4 – 12)

Tussen dag 4 en 12 is de werkbij een verpleegsterbij, en verzorgt ze de drones (mannelijke honingbij zonder angel) en andere baby bijen. De drones zijn niet in staat om zichzelf te voeden.

Een verpleegsterbij controleert de larven meer dan 1300 keer per dag 

Koningin-verzorger (dagen 7 – 12)

Een zeer belangrijke taak! De werkbijen zorgen voor de koningin door haar te voeden en te verzorgen. Nog belangrijker is de incidentele rol bij de verspreiding van het QMP (Queen Mandibular Pheromone) door de hele bijenkorf. Dit is het feromoon dat de koningin afgeeft. Dit is een signaal naar de rest van de bijen dat de korf nog steeds een levensvatbare koningin heeft.

Stuifmeel bezorgers (dagen 12 – 18)

De werkbijen kunnen ook een soort pakketbezorgers zijn. De foeragerende bijen brengen stuifmeel terug naar de korf, waar het in een cel (honingraat) wordt opgeslagen. Het stuifmeel wordt vervolgens gemengd met honing om bederf te voorkomen. Uiteindelijk wordt stuifmeel gebruikt om het volk te voeden.

Honingafdichting (dagen 12 – 35)

Deze werkbijen hebben de taak om de honing te verzamelen, deze te drogen en het juiste watergehalte toe te voegen om vervolgens af te kunnen dekken. De arbeiders hebben in hun buik wasklieren die was vellen produceren waarmee de honing wordt afgedekt.

Honingraatbouwers (dagen 12 – 35) 

Werkbijen zijn ook verantwoordelijk voor het bouwen van meer honingraat. De bouwers ontvangen was van andere bijen en gebruiken dit om het bouwwerk neer te zetten.

Waaiers (dagen 12 – 18) 

Deze werkbijen zijn de zogenaamde airconditioning van de bijenkorf. Zij waaieren de korf met hun vleugels en gebruiken verdampt water om het huis koel te houden. De zogenaamde “waterdragers” werken samen met de waaierende bijen. Hun taak is om water naar de waaiers te brengen.

Bewakingsbijen (dagen 18 – 21)

Ook wel de uitsmijters van de bijenkorf genoemd. Zij zweven bij de ingang van de korf om deze te beschermen tegen ongewenste bezoekers.

Foeragerende bijen (dagen 22 – 42) 

Dit zijn de bijen die voedsel verzamelen voor de korf. Binnen een straal van 8 meter verzamelen zij nectar, propolis en stuifmeel.

Rol in de winter

In de winter heeft een werkbij één taak, namelijk de koningin beschermen en warm houden. De werksters verzamelen zich rond de koningin en laten hun vleugelspieren trillen zodat er warmte ontstaat.

De dood: Zomerwerkbijen vs Winterwerkbijen

De meeste werkbijen komen aan hun einde door versleten vleugels. Door het zware werk en de grote afstanden die worden afgelegd, zal de werkster uiteindelijk verhongeren en ten prooi vallen aan roofdieren.

Een zomerbij wordt ongeveer 6 weken oud. Deze bij werkt dag en nacht, waardoor de levensduur korter is. Een werkster kan sommige dagen wel 250 km vliegen, en na 800 km zijn haar vleugels versleten.

Een winterbij leidt een heel ander leven. Deze werkbijen worden ook wel “dikke bijen” genoemd, omdat ze veel groter zijn. Deze stevige bijen houden de koningin warm en hebben een levensverwachting van tussen de 6 en 8 maanden.

Een werkbij heeft een angel en kan steken. Als een werkbij in de menselijke huid steekt, wordt haar angel eraf getrokken en in het slachtoffer achtergelaten. De werkbij wordt doorgaans gedood, omdat haar organen tijdens het proces worden uitgerukt.